Κωνσταντίνος Καραμανλής 1907-1998: Μια πολιτική βιογραφία

Απόσπασμα από την ομιλία του Νικόλαου Ι. Μέρτζου, στην παρουσίαση του βιβλίου του Κωνσταντίνου Σβολόπουλου, “Κωνσταντίνος Καραμανλής 1907-1998: Μια πολιτική βιογραφία” που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 26 Μαίου 2012, στο πλαίσιο της 9ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Ο Καραμανλής γεννήθηκε Αρχηγός. Ήταν εκ φύσεως βαθύτατα πολιτικός, τον διέκρινε ένα αλάνθαστο ένστικτο των εκάστοτε απειλών και των ευκαιριών, τον πλήγωνε βαθύτατα ο Εθνικός Διχασμός και αγαπούσε βαθιά τον ταπεινό ελληνικό Λαό που λαχταρούσε να  υπηρετήσει.Παρέμεινε δια βίου πικρά μοναχικός, αυστηρά ασκητικός και σκληρά εργατικός. 

Μου έλεγε το 1977:

«Τους πολιτικούς δεν τους παραγγέλνεις στον μαραγκό να σ’ τους φτιάξει με το σκεπάρνι. Γεννιούνται. Δεν μαθαίνουν. Νέος έβλεπα τους άντρες να τσακώνονται συνεχώς του σκοτωμού σε κάθε καφενέ για ασήμαντη αφορμή και έλεγα «είναι η φτώχεια». Έκανα λάθος. Εργάσθηκα σκληρά να αυξήσω το εισόδημα και, άμα τους ανέβασα θεαματικά το επίπεδο της ζωής, χειρότεροι οι τσακωμοί. Στα καλά καθούμενα άγριος πάλι ο Διχασμός. Λες να μαστε γνήσιοι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων; Πώς κινάει η Ιλιάδα; Με έναν τσακωμό, έναν θυμό: ο Βασιληάς τσακώνεται με το πρωτοπαλλήκαρό του μπροστά στην Τροία «δό μου τη Χρησηΐδα» « όχι παρ’ τη Βρησηΐδα» και τους παίρνει στο φαλάγγι ο εχθρός. Για ένα τίποτε ο ελληνικός χαμός. Γι’ αυτό εργάσθηκα σκληρά και έδωσα τόπον στην οργή να ενωθούν οι Έλληνες. Εδώ απέτυχα.»

Ενωρίτερα, το 1963, είχε γράψει σε επιστολή του:

«Παρά τας προσπαθείας μου δεν κατώρθωσα να βελτιώσω την πολιτικήν ζωήν της Ελλάδος και το χειρότερον είναι ότι δεν διατηρώ ελπίδα να το επιτύχω εις το μέλλον δεδομένου ότι εξήντλησα τα περιθώρια της μετριοπαθείας και της συνέσεως»

Δέκα χρόνια πριν ακόμη εκλεγεί Πρωθυπουργός ανέταμε με χειρουργική ακρίβεια το θεμελιώδες πολιτικό πρόβλημα της χώρας το οποίο −πίστευε− αυτοτροφοδοτούν αμφίδρομα οι πολιτικοί ηγέτες και οι πολίτες. Απλός βουλευτής, μόλις 39 ετών, στο κατώφλι του Εμφυλίου έγραφε μεταξύ άλλων:

«Ο τόπος μας πάσχει από αθεράπευτη πολιτική ανεπάρκεια. Μήπως χρειάζεται και άλλη απόδειξη για το σημερινό μας κατάντημα; Η ηγεσία μας έχασε σε τέτοια έκταση το αίσθημα του καθήκοντος ώστε να θεωρείται επικίνδυνος για το μέλλον του τόπου, ενώ ο Λαός μας, ένας Λαός που αντιμετώπισε πάντοτε με νοσηρό συναισθηματισμό τα πολιτικά του προβλήματα, κατατρύχεται ήδη από ψυχώσεις. Πού να βρεις την Λογική στον ευλογημένο αυτόν τόπο μας;»

Μετά από 66 χρόνια, αυτά τα λόγια του είναι πιο επίκαιρα παρά ποτέ σήμερα. Αυτήν την κατάσταση προσπάθησε να ανακόψει και να αντιστρέψει ως Πρωθυπουργός κατά την δημιουργική πρώτη οκταετία του. Τον ανέτρεψαν, όμως, οι δυνάμεις που ήδη το 1946 είχε περιγράψει.

Το 1963 ο Βασιληάς τον υπεχρέωσε να παραιτηθεί, απέρριψε την δημοκρατική εισήγησή του να προκηρυχθούν αμέσως εκλογές και αξίωσε να του παραδώσει το κόμμα του με άλλον Πρωθυπουργό ώστε να κυβερνούν τα Ανάκτορα. Διαφορετικά, τον απείλησε με άμεση ανωμαλία. Για να προφυλάξει τον Λαό από τον νέο Διχασμό και να διαφυλάξει το συνταγματικό πολίτευμα, ακόμη και τον Βασιληά, ο Καραμανλής έφυγε στη Ζυρίχη. Αυτά τα γεγονότα είναι αδιαμφισβήτητα και αποκαλύπτονται με αδιάσειστα τεκμήρια στα Αρχεία Καραμανλή. Εδώ ο Σβολόπουλος τα υπαινίσσεται απλώς και τα «στρογγυλεύει» σαφώς. Ανακύπτουν, βέβαια, κατ’ ανάγκην στις επόμενες σελίδες του, αλλά διατυπωμένα πάντοτε και παντού με τόση ευγένεια που, νομίζω, αδικεί την ωμή αλήθεια. Ως ανεπίληπτος, όμως, ιστορικός ο καθηγητής δημοσιεύει αποκαλυπτικές και εντέλει προφητικές δημόσιες δηλώσεις του Καραμανλή. Στις 28 Σεπτεμβρίου 1963 επέστρεψε ξαφνικά από τη Ζυρίχη στην Αθήνα για να δώσει τον εκλογικό αγώνα και δήλωνε πικρά όσο και προφητικά:
«Θα κριθή αν εις τον τόπον μας θα επιζήση το ελεύθερον πολίτευμα ή η χώρα θα εισέλθη εις περιπέτειαν με απροβλέπους συνεπείας».

 Ένα μήνα αργότερα, στις 28 Οκτωβρίου 1963, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας Στυλιανός Μαυρομιχάλης, που έχει ορισθεί από τον Βασιληά υπηρεσιακός Πρωθυπουργός για να εγγυηθεί αδιάβλητες εκλογές, βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη για την εθνική επέτειο. Μετά την παρέλαση, καλεί λίγους δημοσιογράφους στο Κυβερνείο, μας δεσμεύει να μη δημοσιεύσουμε τίποτε και μας δηλώνει απροκάλυπτα:

«Εγώ έγινα η μπουλντόζα για να φύγει ο Καραμανλής και να ανοίξει ο δρόμος».
Ανέβηκε το αίμα στο κεφάλι μου, ήμουν 27 χρονών. Λέω:
«Δεν φοβάσθε ότι  αυτή η δήλωσή σας  μπορεί να σας  εκθέσει ως αδιάβλητο Δικαστή;»
«Δεν φοβάμαι διόλου»
«Γιατί;»
«Γιατί εγώ είμαι ένας Μαυρομιχάλης»!….

Τον Νοέμβριο 1963 ο Καραμανλής χάνει τις εκλογές με οριακή διαφορά και ο Βασιληάς ορίζει Πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου που όμως δεν διαθέτει την δεδηλωμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Ο Καραμανλής αποχωρεί από την πολιτική και αυτοεξορίζεται στο Παρίσι. Στην αποχαιρετιστήρια επιστολή του προς τους βουλευτές του κόμματός του, της ΕΡΕ, γράφει:

«Η αποχώρησίς μου εκ της πολιτικής δεν είναι συνέπεια προσωπικής πικρίας. Τα προηγηθέντα και τα επακολουθήσαντα των εκλογών γεγονότα απέδειξαν ότι το πολίτευμα της χώρας λειτουργεί πλημμελώς υπό το κράτος εκβιάσεων. Όμως, η πολιτική δεν είναι επάγγελμα αλλά αποστολή.»

Ο κύβος είχε ριφθεί και πολύ σύντομα το πολίτευμα θα καταλυθεί. Ενωρίτερα, στις 22 Ιανουαρίου 1965, μάταια ο Καραμανλής είχε προειδοποιήσει από το Παρίσι: «Καταπατώνται κατά τρόπον τόσον ασύστολον αι αρχαί της Δημοκρατίας, της Ηθικής και του Δικαίου ώστε θα οδηγηθώμεν, θάττον ή βράδιον αλλά ασφαλώς, εις εθνικάς περιπετείας»

Τον Ιούλιο 1974, μετά από μια επταετή στρατιωτική δικτατορία και μια εθνική καταστροφή στην Κύπρο, ο Καραμανλής επιστρέφει ως εθνικός παράκλητος. Σώζει τη χώρα, θεμελιώνει ένα υποδειγματικό δημοκρατικό πολίτευμα, αποκαθιστά την εθνική ενότητα και σε πέντε χρόνια εντάσσει την Ελλάδα ισότιμη στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση. Ομολογεί και ευελπιστεί: «΄Ερριξα τους ΄Ελληνες στη θάλασσα αλλά θα μάθουν να κολυμπούν». Λάθος η εκτίμησή του. Το επόμενο λάθος του ήταν η πίστη του ότι εξημέρωσε τον Ανδρέα Παπανδρέου, απέσπασε την εμπιστοσύνη του και διασφάλισε την ομαλή εναλλαγή των κομμάτων. Δυστυχώς, ο πολιτικός διάδοχός του έμαθε τους Έλληνες να κολυμπούν στα 220 δισεκατομμύρια ευρώ των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων και στα επί πλέον δανεικά 200 δισεκατομμύρια ευρώ, να βουτούν μέχρι τον λαιμό στη διαφθορά και να πωλούν την ψήφο τους για να διορισθούν. ΄Εμαθε, επίσης, ακόμη και τους αντιπάλους του να τον μιμηθούν. Τα αποτελέσματα εκείνων ζούμε σήμερα.

Γι’ αυτό ο Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής είναι σήμερα πιο επίκαιρος παρά ποτέ και η πολιτική βιογραφία του, δια χειρός Κωνσταντίνου Σβολοπούλου, πιο διδακτική παρά ποτέ.
Μπορεί να περιέχεται σε 236 μόνον σελίδες ο δημόσιος βίος του μεγάλου εκείνου ανδρός αλλά είναι ωκεανός. Όσο μας επέτρεπε η κλεψύδρα, αλιεύσαμε ελάχιστα αλλά, πιστεύω, χρήσιμα ζωντανά μαθήματα. Ας μας είναι οδηγός όταν με την ψήφο μας κρίνουμε την τύχη του Έθνους, την ασφάλεια της χώρας, την ζωή των οικογενειών μας και τις θυσίες των πατέρων μας.

ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ